Makhluk hidup adalah organisma kompleks yang menjalankan satu siri aktiviti penting. Aktiviti ini termasuk dilahirkan, membesar, memberi makan, membiak, bersosial, dan akhirnya mati. Salah satu unsur yang mentakrifkan semua makhluk hidup ialah ia terdiri daripada sel. Ini adalah unit struktur dan fungsi asas kehidupan, dan sebenarnya, sel dianggap sebagai bentuk kehidupan terkecil yang wujud dalam alam semula jadi. Klasifikasi makhluk hidup Ia bergantung kepada pelbagai faktor seperti ciri morfologinya, komposisi kimianya dan ekosistem yang berbeza di mana ia didiami. Dalam artikel ini, kami akan meneroka dengan terperinci cara makhluk hidup dikelaskan, dengan mengambil kira kriteria paling penting yang digunakan oleh biologi moden.
Ciri-ciri utama makhluk hidup
Adalah penting untuk mengetahui ciri-ciri umum makhluk hidup untuk memahami bagaimana mereka dikelaskan. Walaupun kepelbagaian bentuk hidupan sangat besar, semua organisma hidup berkongsi satu siri sifat asas:
- Pertubuhan: Makhluk hidup terdiri daripada sel. Sel-sel ini boleh menyusun menjadi tisu, organ, dan sistem organ (dalam organisma multiselular), atau berfungsi secara bebas (dalam organisma unisel). Sel ialah unit struktur yang membolehkan semua makhluk hidup berfungsi.
- Mereka berkembang dan berkembang: Semua organisma hidup tumbuh dan berkembang, bermakna saiz atau kerumitannya bertambah apabila kitaran hidup mereka berkembang. Pertumbuhan ini mungkin disebabkan oleh pembahagian sel yang menambah atau menggantikan sel dalam badan organisma.
- Pembiakan: Pembiakan adalah penting untuk kesinambungan spesies. Organisma boleh membiak dalam dua cara, secara seksual atau aseksual, dan dalam kedua-dua kes ciri genetik dipindahkan kepada anak.
- Evolusi dan penyesuaian: Makhluk hidup sentiasa berkembang. Ini berlaku disebabkan oleh perubahan dalam solekan genetik mereka yang membolehkan mereka menyesuaikan diri dengan lebih baik dengan persekitaran mereka. Keupayaan untuk berkembang ini adalah kunci kepada kemandirian jangka panjang spesies.
- Peraturan fungsi penting: Organisma hidup mengekalkan keseimbangan dalaman yang berterusan, dikenali sebagai homeostasis. Ini membolehkan mereka mengawal fungsi seperti suhu, pH dan komposisi kimia dalaman.
- Metabolisme: Metabolisme ialah set tindak balas kimia yang berlaku dalam organisma untuk menukar nutrien kepada tenaga dan mengekalkan fungsi penting.
- Movimiento: Walaupun sesetengah bentuk hidupan tidak bergerak dalam pengertian tradisional (seperti tumbuhan), semua bentuk hidupan menunjukkan beberapa jenis pergerakan dalaman atau luaran, seperti pertumbuhan, aliran nutrien, atau tindak balas kepada rangsangan luar.
Fungsi penting dan klasifikasi mengikut pemakanan
Makhluk hidup, tanpa mengira kepelbagaian mereka, mempunyai persamaan fungsi penting tertentu yang membolehkan mereka mengekalkan kehidupan. Fungsi ini boleh diringkaskan dalam tiga proses utama: pemakanan, hubungan dan pembiakan. Seterusnya, kami akan menganalisis setiap daripada mereka dan bagaimana ia mempengaruhi klasifikasi organisma:
- Pemakanan: Pemakanan merujuk kepada proses di mana makhluk hidup mengambil nutrien yang diperlukan untuk terus hidup. Bagi yang pengelasan makhluk hidup mengikut pemakanan mereka, kita boleh membahagikannya kepada dua kumpulan besar:
- Autotrof: Mereka adalah organisma yang boleh mensintesis makanan mereka sendiri daripada bahan bukan organik. Contoh yang paling biasa ialah tumbuhan dan alga, yang menjalankan fotosintesis.
- heterotrof: Mereka adalah organisma yang tidak boleh membuat makanan sendiri, oleh itu, mereka bergantung kepada organisma lain (hidup atau mati) untuk pemakanan. Kumpulan ini termasuk haiwan, kulat, dan banyak protozoa.
- Hubungan: Melalui fungsi perhubungan, makhluk hidup melihat persekitarannya dan bertindak balas terhadap rangsangan seperti kehadiran cahaya, haba, bahan kimia, dll. Proses ini adalah kunci untuk mencari makanan atau mengelakkan bahaya.
- Pembiakan: Pembiakan membenarkan kesinambungan spesies. Terdapat dua jenis pembiakan: seksual (memerlukan gabungan bahan genetik daripada dua individu) dan aseksual (di mana individu tunggal mampu menjana keturunan yang serupa secara genetik).
Pengelasan mengikut jenis sel
Organisma boleh dikelaskan berdasarkan bilangan sel yang membentuknya dan struktur sel ini, kriteria asas dalam biologi:
- organisma unisel: Mereka terdiri daripada satu sel yang melaksanakan semua fungsi penting. Bakteria, beberapa kulat dan protozoa tergolong dalam kumpulan ini.
- organisma multisel: Ia terdiri daripada dua atau lebih sel yang khusus untuk melaksanakan fungsi tertentu. Kebanyakan organisma eukariotik tergolong dalam kumpulan ini, seperti haiwan, tumbuhan dan beberapa jenis kulat.
Pengelasan morfologi
- Haiwan invertebrata: Mereka adalah mereka yang tidak mempunyai tulang belakang atau sistem tulang dalaman. Antaranya kita dapati serangga, cacing, moluska dan organisma lain. Ini adalah kumpulan terbesar.
- Haiwan vertebrata: Mereka adalah mereka yang mempunyai tulang belakang, seperti mamalia, burung, reptilia, amfibia dan ikan.
Klasifikasi taksonomi: Taksonomi makhluk hidup
Taksonomi ialah cabang biologi yang bertanggungjawab untuk mengklasifikasikan makhluk hidup kepada kumpulan hierarki berdasarkan ciri evolusi dan genetik mereka. Bentuk pengelasan ini dibangunkan melalui kategori taksonomi yang menyusun organisma dalam julat daripada kekhususan yang lebih besar kepada yang lebih kecil. Tahap klasifikasi taksonomi berjulat daripada yang paling umum (kerajaan) kepada yang paling khusus (spesies):
- Kerajaan: Ia adalah kategori terluas dalam klasifikasi biologi. Makhluk hidup dikelompokkan ke dalam kategori besar seperti kerajaan Animalia (haiwan), Plantae (tumbuhan), Kulat (kulat), Protista dan Monera (bakteria dan archaea).
- Filum: Kumpulan organisma yang mempunyai ciri yang sama dari segi struktur badan atau sistem organisasi dalaman.
- Clase: Dalam setiap filum, organisma disusun mengikut kelas berdasarkan ciri yang lebih khusus. Contohnya, semua burung tergolong dalam kelas Aves dalam filum Chordata.
- Pesanan: Organisma dalam kelas dikelompokkan ke dalam susunan, mengikut ciri sepunya mereka. Contohnya ialah perintah Carnivora, yang merangkumi haiwan yang kebanyakannya karnivor.
- Keluarga: Dalam setiap susunan, organisma dibahagikan kepada keluarga, terdiri daripada spesies yang mempunyai hubungan evolusi yang lebih rapat.
- Jantina: Pada peringkat seterusnya, setiap keluarga dibahagikan kepada genera, yang terdiri daripada beberapa spesies yang serupa antara satu sama lain. Contohnya ialah genus Homo, yang merangkumi manusia moden (Homo sapiens).
- Spesies: Ia adalah tahap klasifikasi dan kumpulan organisma yang paling spesifik yang berkongsi ciri fizikal dan genetik, dapat membiak antara satu sama lain dan melahirkan anak yang subur.
Struktur hierarki ini membolehkan saintis mengklasifikasikan berjuta-juta spesies berbeza dalam sistem yang teratur dan mudah untuk dirujuk.
Perkembangan biologi molekul telah membenarkan klasifikasi makhluk hidup yang lebih tepat berdasarkan analisis genetik dan molekul, yang telah membawa kepada pengenalpastian hubungan evolusi yang tidak diketahui sebelum ini.
Adalah penting untuk memahami perkaitan mengelas dan membezakan makhluk hidup. Ini membolehkan kita bukan sahaja memahami kepelbagaian biologi planet ini dengan lebih baik, tetapi juga mempelajari sejarah evolusi yang telah membawa kepada kewujudan pelbagai bentuk kehidupan di Bumi.